Η πρόπτωση του ορθού δεν είναι πολύ συχνή πάθηση, αλλά είναι αρκετά προβληματική και χρήζει χειρουργικής αντιμετώπισης. Ουσιαστικά πρόκειται για την κατάσταση κατά την οποία το ορθό βγαίνει έξω από τον πρωκτό, συνήθως κατά την αφόδευση.
Ο εσωτερικός εγκολεασμός του ορθού ή ενδοορθικός εγκολεασμός είναι ένα συχνό εύρημα, ακόμη και σε ασυμπτωματικούς ασθενείς, αλλά ειδικότερα αφορά σε ασθενείς, οι οποίοι υποφέρουν από αποφρακτική δυσκοιλιότητα, από δυσκολία δηλαδή αποβολής κοπράνων.
Το μονήρες έλκος του ορθού βρίσκεται κλασσικά στην πρόσθια επιφάνεια του ορθού, στο ύψος του ηβο-ορθικού μυός ή ηβο-ορθικής σφενδόνης. Θεωρείται πως προκαλείται από επαναλαμβανόμενους τραυματισμούς, λόγω εγκολεασμού, αποφρακτικής δυσκοιλιότητας ή ακόμη και λόγω προσπάθειας του ασθενούς να βοηθήσει τη κένωση του ορθού με το χέρι, σε συνδυασμό με την πτωχή αιμάτωση του συγκεκριμένου σημείου. Εμφανίζεται δε συχνότερα σε νέους ασθενείς, σε αντίθεση με την πρόπτωση, που εμφανίζεται συχνότερα σε ηλικιωμένους.
Η πρόπτωση του ορθού στα παιδιά οφείλεται σε δυσκοιλιότητα και πολύ σπάνια χρειάζεται κάποιου είδους επέμβαση.
Ταξινόμηση
Η ολικού πάχους πρόπτωση του ορθού, έξω από τον πρωκτό, ονομάζεται εξωτερική πρόπτωση του ορθού (procidentia).
Η εσωτερική πρόπτωση του ορθού ή εγκολεασμός, η πρόπτωση δηλαδή μέσα στον πρωκτό, ταξινομείται σε 3 βαθμούς:
1ος. Η πρόπτωση παραμένει πάνω από τον ηβο-ορθικό μυ.
2ος. Η πρόπτωση είναι στο επίπεδο του ηβο-ορθικού μυός.
3ος. Η πρόπτωση είναι στον πρωκτό, αλλά όχι έξω από αυτόν.
Αιτίες
Οι αιτίες που προκαλούν την πρόπτωση του ορθού είναι άγνωστες, αν και γνωρίζουμε πως είναι συχνότερη στις γυναίκες , 10 φορές συχνότερη απ’ ότι στους άνδρες, σ’ αυτές που είχαν τοκετούς, και σε ασθενείς με ιστορικό δυσκοιλιότητας. Σημαντικό ρόλο παίζει η ηλικία, λόγω αδυνατίσματος των σφιγκτήρων και του πυελικού εδάφους, αλλά και οι επεμβάσεις υστερεκτομής. Σε αντίθεση με παραδοσιακές πεποιθήσεις, η έντονη άσκηση, η άρση βαρών ( με σκοπό την άσκηση ή την εργασία), η ορθοστασία και η πρωκτική επαφή δεν προκαλούν πρόπτωση του ορθού.
Συμπτώματα
Έξοδος του ορθού από τον πρωκτού κατά την αφόδευση με παρουσία αίματος ή/και βλέννας είναι η κλασσική εμφάνιση της πρόπτωσης του ορθού. Ακράτεια εμφανίζεται σε ποσοστό 70% των ασθενών λόγω της διαστολής του σφιγκτήρα που προκαλεί η πρόπτωση, αλλά και επακόλουθης νευρικής βλάβης. Σε ποσοστό 60% των ασθενών υπάρχει αποφρακτική δυσκοιλιότητα , με αίσθημα ατελούς κένωσης και συνεχούς επίμονης επιθυμίας αφόδευσης.
Διάγνωση
Η διάγνωση είναι εύκολη, κυρίως λόγω των εμφανών σημείων πρόπτωσης και των συμπτωμάτων, που αναφέρει ο ασθενής. Ενδοσκοπικός έλεγχος με σιγμοειδοσκόπηση ή κολονοσκόπηση είναι απαραίτητος προκειμένου ν’ αποκλειστούν άλλες παθήσεις, όπως ο καρκίνος.
Θεραπεία
Στην ιστορία της Χειρουργικής έχουν αναφερθεί πάρα πολλές διαφορετικές επεμβάσεις, που στόχευαν στην διόρθωση της πρόπτωσης. Οι περισσότερες σήμερα έχουν μόνο ιστορική αξία. Χωρίζονται δε σε δυο κατηγορίες: τις κοιλιακές, που γίνονται δηλαδή μέσα στην κοιλιά και τις περινεϊκές, που γίνονται από τον πρωκτό. Οι τελευταίες αποτελούν επιλογή μόνο σε ασθενείς βεβαρημένης υγείας και παρουσιάζουν ποσοστά υποτροπής μεταξύ 5 και 35%. Οι κοιλιακές επεμβάσεις έχουν πολύ χαμηλά ποσοστά υποτροπής 0-16%.
Κοιλιακές
Λαπαροσκοπική ή ρομποτική προσθία εκτομή
Το χαλαρό τμήμα του εντέρου κόβεται και τα δυο άκρα συνδέονται, αποκαθιστώντας την συνέχειά του με αναστόμωση. Συνήθως τη συνιστούμε όταν υπάρχει και χρόνια δυσκοιλιότητα βραδείας διάβασης, η οποία δεν διορθώνεται με φαρμακευτική αγωγή. Οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές είναι οι πλέον ενδεδειγμένες.
Δεν λίγες οι φορές εκείνες, στις οποίες ο ασθενής με εγκολεασμό, θα παρουσιαστεί με οξεία ή επίμονα συμπτώματα. Σημαντικού βαθμού δυσκοιλιότητα έως πλήρη αδυναμία κένωσης, πόνος και φούσκωμα/ πρήξιμο στην κοιλιά, αιμορραγία από τον πρωκτό και ναυτία ή έμετος. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο ασθενής θα χρειαστεί να υποβληθεί απο το χειρουργό χειρουργική αφαίρεση ενός τμήματος του παχέος εντέρου και ειδικά τμήματος του σιγμοειδούς και του ανωτέρου ορθού. Η επέμβαση πραγματοποιείται κλασσικά λαπαροσκοπικά, εκτός κι αν ο ασθενής έχει υποβληθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις στην κοιλιά ή το έντερο είναι εξαιρετικά διατεταμένο (φουσκωμένο). Σ’ αυτή την περίπτωση η επέμβαση θα πραγματοποιηθεί ανοικτά. Με αυτό τον τρόπο θα λυθεί και το πρόβλημα του εγκολεασμού και το η δυσκοιλιότητα.
Λαπαροσκοπική ή ρομποτική πρόσθια ορθοπηξία με βιολογικό πλέγμα
Είναι μια επέμβαση κατά την οποία το ορθό ανατάσσεται και σταθεροποιείται με τη χρήση βιολογικού πλέγματος. Έχει εξαιρετικά αποτελέσματα και σίγουρα είναι πιο ασφαλής, αφού δεν πραγματοποιείται κανενός είδους εκτομή εντέρου. Είναι η κλασσική μέθοδος στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο ασθενής επιστρέφει άμεσα στις καθημερινές τους δραστηριότητες, χωρίς κανενός είδους μετεγχειρητική φροντίδα, εκτός ίσως από τη λήψη υπακτικών.
Περινεϊκές
STARR (Stapled Transanal Rectal Resection)
Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται σε περιπτώσεις εγκολεασμού, εσωτερικής πρόπτωσης και ειδικά αποφρακτικής δυσκοιλιότητας. Γίνεται από τον πρωκτό και συνιστάται σε διαδοχικές εκτομές του βλεννογόνου με αυτόματο κοπτοράπτη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο γνωστός PPH δυο φορές ή με τον Contour Transtar, τον οποίο προσωπικά προτιμώ και χρησιμοποιώ, σ’ αυτή την επέμβαση. Είναι ανώδυνη μέθοδος και ο ασθενής επιστρέφει άμεσα στις δραστηριότητές του, χωρίς καμία ιδιαίτερη μετεγχειρητική φροντίδα.