Η εκκολπωμάτωση και οι επιπλοκές της αποτελούν πολύ συχνά προβλήματα στον Δυτικό κόσμο.
Τα εκκολπώματα είναι προσεκβολές του εσωτερικού στρώματος του εντέρου, ακριβώς όπως προβάλλει ο αεροθάλαμος όταν το ελαστικό του ποδηλάτου παρουσιάζει ένα ή περισσότερα χάσματα.
Οι αιτίες της εμφάνισης των εκκολπωμάτων είναι η ίδια η κατασκευή του εντέρου (φανταστείτε 3 ελαστικούς σωλήνες, τον ένα μέσα στον άλλο) και οι πύλες εισόδου των αιμοφόρων αγγείων του, η ηλικία, η πίεση που αναπτύσσεται μέσα στον αυλό του εντέρου, η διατροφή και πιθανόν η κληρονομικότητα.
Μια διατροφή, που αποτελείται από λιπαρές τροφές, φτωχές σε φυτικές ίνες και νερό δημιουργεί μικρά και σκληρά κόπρανα, τα οποία το έντερο δυσκολεύεται να προωθήσει, αναπτύσσοντας μεγαλύτερες των φυσιολογικών πιέσεις και κατά συνέπεια αναπτύσσει εκκολπώματα.
Η εμφάνισή τους ξεκινά από το 5% στις ηλικίες κάτω των 40, για να φτάσει σε ποσοστό 80% στους μεγαλύτερους των 65 ετών.
Πρόκειται για μια συνήθως ασυμπτωματική κατάσταση, την οποία ο ασθενής αγνοεί πως έχει μέχρις ότου εμφανίσει συμπτώματα. Εκδηλώνεται τυπικά με πόνο στο αριστερό μέρος της κοιλιάς, διάταση (φούσκωμα και πρήξιμο) και αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, συνήθως δυσκοιλιότητα. Η λήψη τροφής επιδεινώνει την κατάσταση ενώ η αφόδευση ανακουφίζει τον πάσχοντα.
Η πιο συχνή επιπλοκή της εκκολπωμάτωσης είναι η εκκολπωματίτιδα, η φλεγμονή ενός ή περισσοτέρων εκκολπωμάτων η οποία με τη σειρά της μπορεί να εμφανίσει περαιτέρω επιπλοκές. Άλλες επιπλοκές είναι η διάτρηση, η αιμορραγία ( η οποία μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρή, ειδικά σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή) και η δημιουργία συμφύσεων, στενώσεων και συριγγίων με άλλα όργανα (συνήθως την ουροδόχο κύστη και τον κόλπο).
Η θεραπεία της οξείας εκκολπωματίτιδας είναι αρχικά συντηρητική, όμως αρκετοί ασθενείς θα υποβληθούν εκτάκτως σε χειρουργική επέμβαση και κάποιοι από αυτούς θα χρειαστούν προσωρινή ή μόνιμη στομία (παρά φύση έδρα). Μια προσωρινή στομία θα χρειαστεί επέμβαση αναστροφής της, προκειμένου να επανασυνδεθεί το έντερο και να αποκατασταθεί η συνέχειά του. Δυστυχώς οι μισοί περίπου ασθενείς θα παραμείνουν, για διάφορους λόγους με τη στομία. Και στην περίπτωση επανασύνδεσης του εντέρου, ο ασθενής πρέπει από κοινού με τον ειδικό χειρουργό του, να εξετάσουν τις επιλογές και να καταλήξουν στο είδος της επέμβασης. Προσωπικά θεωρώ ανώτερη τη λαπαροσκοπική επανασύνδεση και μάλιστα με τη χρήση μίας μόνο τομής (SILS) ή μέσω του ανοίγματος της στομίας.
Προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση θα χρειαστούν όμως και οι ασθενείς οι οποίοι θα εμφανίσουν στένωση και απόφραξη του εντέρου, συρίγγιο του εντέρου με την ουροδόχο κύστη ή βαριάς μορφής επαναλαμβανόμενα επεισόδια. Η λαπαροσκοπική επέμβαση σ’ αυτή την περίπτωση είναι η πλέον ενδεδειγμένη.